Quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh xổ số điện toán

Mới đi vào hoạt động từ tháng 7 vừa qua nhưng tính tới thời điểm này, với năm giải độc đắc đã trúng và trao giải, trị giá hàng trăm tỷ đồng, sản phẩm xổ số tự chọn số điện toán (XSTCSĐT) của Công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) đã tạo nên hiện tượng “sốt” trên thị trường xổ số Việt Nam. Tuy nhiên, việc ra đời loại hình xổ số này cũng nảy sinh nhiều vấn đề, cần có sự quản lý chặt chẽ hơn.Tạo biến động lớn trên thị trường
Tháng 10-2016, tức là chỉ sau ba tháng đi vào hoạt động, Công ty Vietlott đã bị Hội đồng Xổ số kiến thiết khu vực miền nam gửi báo cáo và kiến nghị Bộ Tài chính về hoạt động của Vietlott tại khu vực này. Theo đó, các đại lý xổ số truyền thống và các công ty xổ số kiến thiết khu vực miền nam cho rằng, tình hình kinh doanh XSTCSĐT của Vietlott thời gian qua hoạt động không đúng quy định, gây khó khăn, ảnh hưởng sự ổn định thị trường khu vực.
Theo Hội đồng Xổ số khu vực miền nam, có một số hộ kinh doanh tại các địa phương và đại lý xổ số điện toán tại TP Hồ Chí Minh tổ chức đưa vé XSTCSĐT được in sẵn các số dự thưởng về bán tràn lan trên địa bàn một số tỉnh, thành phố mà Vietlott chưa triển khai lắp đặt thiết bị đầu cuối, làm thất thu ngân sách các địa phương, vi phạm các nguyên tắc, chế độ quản lý tài chính đối với doanh nghiệp (DN) kinh doanh xổ số. Không những thế, vé XSTCSĐT được in sẵn các cặp số dự thưởng đưa đi bán dạo là không đúng, theo quy định, người chơi đến các điểm bán cố định để tự chọn các cặp số dự thưởng theo ý của mình thông qua thiết bị đầu cuối. Hành vi trên làm mất quyền tự chọn của người mua vé, vi phạm nội dung, phương thức phân phối và địa bàn phát hành vé.
Hội đồng Xổ số kiến thiết khu vực miền nam cho biết, giá bán của xổ số điện toán còn vượt giá quy định: trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và khu vực miền nam hiện nay, vé XSTCSĐT được in sẵn các số dự thưởng đưa đi bán dạo với giá 12 nghìn đồng/vé (vượt mệnh giá 2.000 đồng). Sự việc trên đã gây hoang mang, bức xúc, thiệt thòi cho đại lý và người bán vé xổ số truyền thống; không bảo đảm tinh thần cạnh tranh lành mạnh, cùng phát triển giữa các loại hình kinh doanh xổ số, vi phạm quy định về phân phối vé xổ số.
Thống kê của Vietlott sau thời điểm công bố thông tin khách hàng đầu tiên trúng 92 tỷ đồng cho thấy, doanh thu bán vé toàn thị trường tăng gần 70% so với tuần trước, trong đó, một số địa phương đạt tốc độ tăng trưởng chóng mặt, như Bình Dương (tăng 170%) và TP Hồ Chí Minh (tăng tới 230%). Phó Tổng Giám đốc Vietlott Nguyễn Thanh Đạm cho biết, doanh thu bán vé đến hết tháng 9 đạt hơn 159 tỷ đồng và chiếm 0,28% tổng doanh thu thị trường xổ số. Theo thống kê mới nhất, lượng vé bán ra thị trường đạt khoảng bốn triệu vé cho mỗi kỳ quay số mở thưởng – con số “trong mơ” của các DN kinh doanh xổ số truyền thống. Đó là chưa kể với tốc độ tăng trưởng như hiện tại, Vietlott đang nhanh chóng đạt mục tiêu doanh thu 1.000 tỷ đồng chỉ trong chưa đầy nửa năm. Như vậy, với mức trả thưởng lớn hơn rất nhiều so với loại hình xổ số truyền thống, sản phẩm xổ số điện toán của Vietlott tuy mới tham gia thị trường nhưng đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của cả xã hội. Tăng cường quản lý, giám sát
Xổ số điện toán là loại hình xổ số lần đầu xuất hiện tại Việt Nam. Bộ Tài chính cho biết, hoạt động phát hành xổ số Việt Nam phải theo xu hướng hiện đại hóa như một đòi hỏi tất yếu, nhằm đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí đa dạng của người dân và tạo giá trị tốt hơn cho xã hội. Với sự phát triển khoa học công nghệ, hoạt động kinh doanh xổ số trên thế giới đang vận hành theo xu hướng sử dụng mạng thông tin, mạng viễn thông, các thiết bị điện tử để hiện đại hóa quy trình phát hành xổ số, từ đó mang đến các trò chơi giải trí có thưởng, có tính linh hoạt và giải trí cao, đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí của một bộ phận người dân.
Vì vậy, việc thành lập Vietlott thực hiện theo chủ trương hiện đại hóa ngành xổ số, được Chính phủ phê duyệt, nhằm tạo phương thức kinh doanh mới, bổ sung cho hoạt động kinh doanh xổ số truyền thống, đáp ứng nhu cầu giải trí ngày càng cao của một bộ phận người dân có thu nhập chính đáng; tạo thêm việc làm cho người lao động, tăng nguồn thu ngân sách nhà nước để đầu tư cho an sinh xã hội, y tế, giáo dục. Việc hợp tác giữa Vietlott và đối tác nước ngoài được thực hiện theo mô hình Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) của Luật Đầu tư, không làm thay đổi hình thức sở hữu của Vietlott (nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ).
Trước các luồng dư luận chung quanh hoạt động của Vietlott, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và Các tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) Nguyễn Hoàng Dương cho biết, việc đưa hệ thống kinh doanh XSTCSĐT vào hoạt động đánh dấu bước tiến quan trọng trong từng bước hiện đại hóa lĩnh vực kinh doanh xổ số, phù hợp chủ trương của Đảng, Nhà nước. Phần thu từ hoạt động kinh doanh của Vietlott được phân bổ cho ngân sách các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo tỷ lệ doanh thu thực tế phát sinh trên địa bàn. Việc hạch toán doanh thu, chi phí và thu nhập của Vietlott thực hiện theo quy định của pháp luật về DN, thuế và quy định của Hợp đồng hợp tác kinh doanh. Theo đó, ngoài việc sử dụng 55% doanh thu để trả thưởng theo quy định, công ty phải đóng thuế VAT 10%, thuế tiêu thụ đặc biệt 15%; sau khi trừ chi phí hoạt động kinh doanh (bao gồm cả chi phí trả đối tác), đóng thuế thu nhập DN (20%), trích lập các quỹ theo quy định của Luật DN, phần lợi nhuận còn lại tiếp tục nộp ngân sách địa phương theo quy định. Số tiền nộp ngân sách tính đến hết tháng 10 của Vietlott đạt 85,5 tỷ đồng. “Dự kiến cả năm 2016, doanh thu toàn thị trường xổ số truyền thống đạt khoảng 75 nghìn tỷ đồng, tăng 8% so với năm 2015, trong khi doanh thu của xổ số điện toán dự kiến đạt 961 tỷ đồng, chỉ bằng khoảng 1,3% doanh thu xổ số truyền thống”, Phó Vụ trưởng Nguyễn Hoàng Dương nói.
Theo Bộ Tài chính, để bảo đảm việc trao thưởng minh bạch, công khai, đúng quy định pháp luật và thông lệ quốc tế, quá trình quay số mở thưởng vừa qua được sự giám sát chặt chẽ của Hội đồng giám sát xổ số gồm đại diện các bộ: Công an, Tài chính, Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Vietlott. Ngoài ra, các khách mời khác như Công ty kiểm toán Deloitte và một số đại lý, khách hàng cũng tham dự, danh tính và diện mạo của người nhận thưởng được giữ kín. Nhằm bảo đảm an ninh, an toàn cho hoạt động kinh doanh xổ số điện toán, tháng 10 vừa qua, Vietlott đã ký quy chế phối hợp với Cục An ninh tài chính, tiền tệ, đầu tư (Tổng cục An ninh – Bộ Công an). Nội dung quy chế phối hợp giữa hai bên gồm các hoạt động tổ chức bảo vệ chính trị nội bộ trong lĩnh vực kinh doanh xổ số điện toán, bảo vệ hình ảnh của Vietlott, xử lý hành vi liên quan rửa tiền, gian lận thương mại… Vì vậy, mọi thủ tục xác định giải thưởng cũng như trả thưởng, kinh doanh bán vé xổ số điện toán trên phạm vi toàn quốc được thực hiện đúng quy định của pháp luật. Việc một số tổ chức, cá nhân đã mua vé xổ số điện toán tại các địa phương đang triển khai và đi bán lại tại các tỉnh, thành phố khác với giá cao hơn từ 1.000 đồng đến 2.000 đồng để hưởng chênh lệch giá vé là hoạt động tự phát. Vietlott là DN thuộc sự quản lý của Bộ Tài chính, do đó, bộ không để Vietlott có chủ trương này, cũng không ký hợp đồng đại lý với bất kỳ tổ chức, cá nhân nào ngoài các địa bàn đang được phép kinh doanh, phân phối vé. Tuy nhiên, do sản phẩm có tính “mới lạ”, nhu cầu của thị trường đối với vé xổ số điện toán rất lớn, nhất là tại các địa phương mà Vietlott chưa triển khai hoạt động kinh doanh cho nên Bộ Tài chính đã chỉ đạo Vietlott tăng cường quản lý, giám sát hệ thống kinh doanh, tuyệt đối tuân thủ pháp luật.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, Vietlott tiếp tục triển khai tích cực một loạt biện pháp như: yêu cầu các đại lý thực hiện bán vé qua thiết bị đầu cuối tại các điểm bán vé; mệnh giá vé tham gia dự thưởng là 10 nghìn đồng/lần; có chế tài xử phạt thích đáng nếu phát hiện sai phạm, trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ chấm dứt hợp đồng đại lý. Trên trang mạng của công ty, Vietlott khuyến cáo khách hàng mua xổ số điện toán: mua vé tại các điểm bán vé chính thức của Vietlott; mua đúng mệnh giá vé; khuyến cáo việc một số cá nhân, tổ chức giả danh là đại lý công ty… Vietlott đề nghị cho phép mở rộng địa bàn kinh doanh đối với phương thức phân phối qua thiết bị đầu cuối; triển khai việc phân phối qua điện thoại di động và cố định trên phạm vi cả nước. Bộ Tài chính đề nghị các cơ quan chức năng, UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành ở địa phương phối hợp quản lý, giám sát, xử lý các hành vi vi phạm, bảo đảm hoạt động kinh doanh xổ số nói chung và hoạt động kinh doanh XSTCSĐT nói riêng tuân thủ pháp luật, không gây hoang mang, nghi ngờ cho người tham gia dự thưởng cũng như động viên được nguồn thu ngân sách từ nguồn xã hội hóa một cách minh bạch, công khai và tự nguyện. Thứ trưởng Tài chính Trần Văn Hiếu khẳng định, hoạt động kinh doanh XSTCSĐT mới được triển khai, còn nhiều khó khăn, thách thức, do vậy, trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chỉ đạo Vietlott triển khai thực hiện theo đúng đề án đã được Chính phủ phê duyệt, tuân thủ các quy định của pháp luật.
Có thể thấy, xổ số điện toán là loại hình xổ số mới lạ, lần đầu được đưa vào thị trường Việt Nam, rất cần thắt chặt khâu quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh, để tránh phát sinh những hiện tượng tiêu cực, ảnh hưởng sự phát triển lành mạnh của thị trường xổ số trong nước. Bên cạnh đó, DN cần tăng cường quảng bá, giới thiệu, giải thích rõ về sản phẩm, chất lượng, mục tiêu khi lưu thông trên thị trường… giúp người chơi hiểu biết về sản phẩm cũng như bảo vệ quyền lợi của người chơi xổ số.